Achtung: Reise in die Republik Belarus – eine ernste Warnung für alle demokratisch engagierten Personen
Die Belarusische Diaspora in Österreich spricht eine ausdrückliche Warnung vor Reisen in die Republik Belarus aus. Diese Empfehlung richtet sich insbesondere an:
- Unterzeichner*innen von Petitionen für Demokratie, Rechtsstaatlichkeit und Menschenrechte in Belarus;
- Teilnehmer*innen an Demonstrationen oder Mahnwachen zur Solidarität mit Belarus, auch wenn diese im Ausland stattfanden (z. B. in Österreich);
- Personen, die spendenbasiert politische Gefangene oder demokratische Initiativen unterstützt haben;
- Aktivist*innen, die sich öffentlich über soziale Netzwerke, Medien oder Bühneredebeiträge äußerten;
- Kulturschaffende, Journalistinnen, Akademikerinnen, Vereinsmitglieder und andere Engagierte im Exil.
Warum ist diese Warnung notwendig?
Das Regime in Belarus betrachtet jegliche Form von zivilgesellschaftlichem Engagement, auch wenn dieses im Ausland erfolgt, als Bedrohung. Es hat in der Vergangenheit wiederholt Personen bei der Einreise nach Belarus verhaftet, befragt, überwacht oder an der Ausreise gehindert. Schon das Liken oder Teilen regimekritischer Inhalte in sozialen Netzwerken kann in Belarus als "Extremismus" eingestuft werden und strafrechtliche Konsequenzen haben. Es gibt dokumentierte Fälle, in denen Menschen allein aufgrund der Teilnahme an Auslandsprotesten kriminalisiert wurden.
Die "Republik Belarus" ist gegenwärtig kein sicherer Ort für Menschen, die sich für Freiheit und Demokratie einsetzen.
Wir appellieren an alle:
- verzichten Sie auf Reisen nach Belarus;
- schützen Sie sich und Ihre Angehörigen;
- informieren Sie Freund*innen, Bekannte und Organisationen über diese Risiken.
!! Von Reisen ins Konzentrationslager, das sich heute „Republik Belarus“ nennt, raten wir entschieden ab !!
Gefahr für Belarusen und ihre Angehörigen
Das Lukaschenka-Regime beschränkt sich nicht auf die Verfolgung von Personen, die sich auf dem Territorium von Belarus befinden. Auch Belarusen, die in demokratischen Ländern leben - einschließlich jener, die bereits vor langer Zeit emigriert sind oder die Staatsbürgerschaft eines EU-Landes bzw. Österreichs besitzen - sind zunehmend bedroht.
Das Regime hat die Praxis des Drucks auf Angehörige von Verurteilten sowie auf Familien von Menschen, die seit 2020 ins Ausland geflüchtet sind, massiv ausgeweitet. Auch Familien von im Ausland lebenden Belarusen sind betroffen. Im Jahr 2025 wurde ein besonders starker Anstieg an Repressionen dokumentiert: Hausdurchsuchungen, Verhöre und sogar Gerichtsverfahren gegen Familienangehörige sind zur alltäglichen Realität geworden.
Immer häufiger finden Prozesse in Abwesenheit statt - auch gegen Personen, die das Land verlassen haben. Die Beschlagnahmung von Eigentum hat sich zu einem Instrument der Erpressung und Rache entwickelt.
Solche Maßnahmen werden vom Regime als „kollektive Bestrafung“ verstanden - ein weiteres Merkmal des staatlichen Terrors.
Wichtig: Kontaktaufnahme mit den belarusischen Botschaften kann unsicher sein
Belarusen im Ausland wird dringend davon abgeraten, sich an diplomatische Vertretungen der Republik Belarus zu wenden. Dies ist nicht nur mit dem Risiko der Identifikation, Datensammlung und möglicher Repression verbunden, sondern hängt auch damit zusammen, dass laut den Dekreten von Lukaschenko viele wichtige Anliegen ausschließlich auf dem Territorium von Belarus geregelt werden sollen. Mit anderen Worten: auch der Kontakt zur Botschaft bietet keine rechtliche Sicherheit oder Schutz - im Gegenteil, er kann gegen die betroffene Person verwendet werden.
Der Fall Jamal Khashoggi zeigt, wenn einem im Land selbst Repressalien drohen, so kann auch der Gang zur Botschaft dieses Landes, „nur um ein paar Formalitäten zu klären“, lebensbedrohlich sein.
A. Lukashenka hat deutlich gemacht, dass seine Behörden nach Gutdünken die Gesetze auslegen, ausschalten oder einfach Willkür ausüben dürfen. Die Inexistenz des Rechtsstaates in Belarus macht auch daher vor den Botschaften nicht halt. Willkür und Misshandlungen aller Art sind nicht auszuschließen. Verhaftung, zwangsweise Verbringung nach Belarus und psychischer Druck, die Haltung gegen das Regime aufzugeben, sind möglich.
Dank diplomatischer Immunität der Botschaftsmitarbeiter bleibt deren Verhalten auch auf österreichischem Boden straffrei und ohne Konsequenzen. Auch das Botschaftsgebäude steht unter Immunität. Selbst bei Gefahr für Leib und Leben kann und darf die österreichische Polizei das Botschaftsgebäude nicht ohne Erlaubnis des Regimes betreten und einschreiten.
!! Der Gang zur Botschaft, gleich wie eine Reise nach Belarus, ist mit Gefahr für Leib und Leben verbunden !!
Ein zusätzlicher Appell an die Behörden in Österreich und der Europäischen Union:
Wir ersuchen eindringlich, in Verwaltungsverfahren, insbesondere im Aufenthalts-, Asyl- und Staatsbürgerschaftsbereich, die aktuelle Rechtslage in Belarus realistisch zu bewerten.
Viele amtliche Dokumente aus Belarus - wie etwa Strafregisterauszüge, Passverlängerungen, Geburts- oder Eheurkunden, Bestätigungen zum Staatsbürgerschaftsaustritt - setzen in der Praxis einen persönlichen Gang in die belarusische Botschaft oder sogar eine Reise ins Land voraus.
Angesichts der fehlenden Rechtssicherheit, der dokumentierten politischen Willkür und der Gefahr für Leib und Leben ist dies unzumutbar. Es ist davon auszugehen, dass behördlich ausgestellte Dokumente aus Belarus unter Zwang, Angst oder durch staatliche Repressionen zustande kommen - oder dass sie willkürlich manipuliert werden.
Wir bitten die Behörden daher, alternative Nachweise zuzulassen, auf Botschaftswege zu verzichten und individuelle Gefährdungslagen ernsthaft zu prüfen - insbesondere bei Menschen, die sich nachweislich für Demokratie, Menschenrechte und Rechtsstaatlichkeit engagiert haben.
Kontakt für weitere Informationen oder für eine Stellungnahme:
Verein Belarusische Diaspora in Österreich
Diese E-Mail-Adresse ist vor Spambots geschützt! Zur Anzeige muss JavaScript eingeschaltet sein.
#Belarus #StateTerror #WeWarned
Увага: паездка ў Рэспубліку Беларусь - сур’ёзнае папярэджанне для ўсіх, хто змагаецца за дэмакратыю
Беларуская Дыяспара ў Аўстрыі рашуча не раіць здзяйсняць паездкі ў Рэспубліку Беларусь. Гэтая рэкамендацыя асабліва датычыцца наступных груп:
- асоб, якія падпісвалі петыцыі за дэмакратыю, законнасць і правы чалавека ў Беларусі;
- удзельнікаў(цаў) акцый пратэсту, пікетаў або мітынгаў салідарнасці з Беларуссю - нават калі яны праводзіліся за мяжой (напрыклад, у Аўстрыі);
- тых, хто фінансава падтрымліваў палітвязняў ці дэмакратычныя ініцыятывы;
- актывістаў(ак), якія публічна выказваліся праз сацсеткі, СМІ або падчас публічных выступаў;
- дзеячаў культуры, журналістаў, навукоўцаў, сябраў арганізацый і суполак у эміграцыі.
Чаму гэта важна?
Рэжым у Беларусі разглядае любую праяву грамадзянскай пазіцыі - нават за мяжой - як пагрозу. У мінулым ужо былі выпадкі, калі людзей затрымлівалі на мяжы, дапытвалі, трыма́лі пад наглядам, не выпускалі з краіны. У Беларусі нават лайк або рэпост у сацсетках могуць быць прызнаныя “экстрэмізмам” і пацягнуць за сабой крымінальнае пераследаванне. Ёсць вядомыя выпадкі, калі людзей судзілі за ўдзел у акцыях за мяжой.
Сённяшняя “Рэспубліка Беларусь” не з’яўляецца бяспечным месцам для тых, хто змагаецца за свабоду і дэмакратыю.
Мы звяртаемся да ўсіх:
- устрымайцеся ад паездак у Беларусь;
- абараняйце сябе і сваіх блізкіх;
- падзяліцеся гэтай інфармацыяй з сябрамі, калегамі і арганізацыямі.
!! Катэгарычна не раім паездкі ў канцлагер, які сёння называецца «Рэспубліка Беларусь» !!
Небяспека для беларусаў і іх сваякоў
Рэжым Лукашэнкі не абмяжоўваецца пераследам тых, хто знаходзіцца на тэрыторыі Беларусі. Пад пагрозай таксама беларусы, што жывуць у дэмакратычных краінах, у тым ліку тыя, хто даўно эміграваў або ўжо мае грамадзянства ЕС / Аўстрыі.
Рэжым значна пашырыў практыку ціску на сваякоў асуджаных і тых, хто выехаў за мяжу пасля 2020 года, а таксама на сем’і тых, хто даўно пражывае за мяжой. У 2025 годзе зафіксаваны асаблівы ўсплёск рэпрэсій: ператрусы, допыты і нават суды супраць членаў сям’і сталі звычайнай з’явай. (Рост пераследу сваякоў у 2025 годзе).
Усё часцей адбываюцца завочныя суды, у тым ліку супраць тых, хто пакінуў краіну, а таксама арышт маёмасці, што пераўтварыўся ў інструмент шантажу і помсты.
Такія дзеянні ўладай расцэньваюцца як «калектыўнае пакаранне» - яшчэ адна прыкмета дзяржаўнага тэрору.
Важна: зварот у пасольствы Рэспублікі Беларусь можа быць небяспечным
Беларусам, якія знаходзяцца за межамі краіны, не рэкамендуецца звяртацца ў дыпламатычныя ўстановы Рэспублікі Беларусь. Гэта звязана не толькі з рызыкай ідэнтыфікацыі, зборам дадзеных і магчымым наступным пераследам, але і з тым, што згодна з указамі Лукашэнкі, беларусы павінны «вырашаць свае пытанні» толькі знаходзячыся на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь. Іншымі словамі, нават зварот у пасольства не гарантуе ніякіх законных правоў або абароны - наадварот, гэта можа быць выкарыстана супраць чалавека.
Выпадак Джамаля Хашогі паказаў: калі чалавеку пагражаюць рэпрэсіі ў яго роднай краіне, то нават зварот у амбасаду гэтай краіны - «проста каб уладкаваць некаторыя фармальнасці» - можа стаць смяротна небяспечным.
Аляксандр Лукашэнка выразна даў зразумець: яго ўлады могуць адвольна трактаваць, адмяняць ці ігнараваць законы. Адсутнасць вяршэнства права ў Беларусі распаўсюджваецца і на дыпламатычныя прадстаўніцтвы. Таму адвольныя дзеянні, прыніжэнні і нават гвалт з боку супрацоўнікаў амбасады не выключаюцца. Магчымыя затрыманне, прымусовая дэпартацыя ў Беларусь і псіхалагічны ціск з мэтай прымусіць адмовіцца ад сваіх перакананняў.
Дзякуючы дыпламатычнаму імунітэту супрацоўнікаў амбасады, іх дзеянні на тэрыторыі Аўстрыі застаюцца беспакаранымі і без наступстваў. Сам будынак амбасады таксама ахоўваецца імунітэтам. Нават у выпадку пагрозы жыццю і здароўю, аўстрыйская паліцыя не мае права ўвайсці ў памяшканне без дазволу ўладаў Беларусі.
!! Зварот у амбасаду, гэтак жа як і паездка ў Беларусь, звязаны з рызыкай для жыцця і здароўя !!
Дадатковы зварот да ўладаў Аўстрыі і Еўрапейскага звязу
Мы настойліва заклікаем улічваць рэальную прававую сітуацыю ў Беларусі пры разглядзе адміністрацыйных працэдураў, асабліва ў сферы міграцыі, прытулку і грамадзянства.
Шэраг афіцыйных дакументаў з Беларусі - такіх як даведкі аб несудзімасці, падаўжэнне тэрміну дзеяння пашпарта, пасведчанні аб нараджэнні або шлюбе, пацверджанні выхаду з грамадзянства - на практыцы патрабуюць асабістай прысутнасці ў пасольстве Беларусі або нават паездкі ў краіну.
З улікам адсутнасці прававой дзяржавы, задокументаванай палітычнай самавольнасці і рэальнай пагрозы для жыцця і здароўя, такія патрабаванні з’яўляюцца непрымальнымі. Ёсць усе падставы меркаваць, што гэтыя дакументы могуць выдавацца пад ціскам, у стане страху або як вынік дзяржаўных рэпрэсій - або быць адвольна сфальсіфікаваныя.
У гэтай сувязі мы заклікаем органы ўлады прызнаваць альтэрнатыўныя формы пацверджання, адмаўляцца ад патрабаванняў звяртацца ў пасольства і ўважліва ацэньваць індывідуальныя рызыкі - асабліва ў выпадку асоб, якія даказальна ўдзельнічалі ў дэмакратычным руху і змаганні за правы чалавека і вяршэнства права.
Кантакт для дадатковай інфармацыі або каментара:
Verein Belarusische Diaspora in Österreich
Diese E-Mail-Adresse ist vor Spambots geschützt! Zur Anzeige muss JavaScript eingeschaltet sein.
Infos / Background / In Media:
Republik Belarus - Hohes Sicherheitsrisiko (Sicherheitsstufe 4) Von nicht unbedingt notwendigen Reisen wird abgeraten – BMEIA - Österreich
02.04.25: Што рабіць, калі арыштоўваюць маёмасць? Інструкцыя ад Юрыдычнай службы "Вясны"
28.02.25: Як мяняецца рэпрэсіўная практыка ўладаў Беларусі: разбіраемся разам з праваабаронцамі
13.09.24: Рызыкі вяртання: крымінальныя справы і затрыманні на мяжы з Беларуссю
08.12.20: Brief an das Bundesministerium für Inneres in Österreich (belarus-diaspora.at)
